Obiđite tvrđave na Dunavu

Dunav je oduvek je imao izuzetan strateški znacaj a, njegovi potencijali se još uvek istražuju i razvijaju. Na obalama Dunava bile su kolevke civilizacije, tu su se stvarale evropske vrednosti i identitet. Kao prirodna granica Dunav je imao znacajnu ulogu u vojnoj strategiji tokom borbi za prevlast i dominaciju nad evropskim teritorijama.

Kalemegdanska tvrdava u Beogradu

Tokom Srednjeg veka, na obalama Dunava gradena su brojna utvrdenja, tvrdave i gradovi. Iako su odraz vojne arhitekture, tvrdave nisu imale samo odbrambenu funkciju, vec je trebalo i da fasciniraju protivnika. Po svojim oblicima i dimenzijama, one su cesto bile simbol snage, moci, blagostanja i napretka. Podignute su na pažljivo odabranim mestima od strateškog znacaja.

Turistica ponuda "Put Kulture - Tvrdave na Dunavu" Turisticke organizacije Srbije u saradnji sa Ministarstvom kulture (link) predstavlja sedam tvrdava koje cine jedinstven spoj iako je svaka prica za sebe. Tvrdava Bac po kojoj je cela Backa dobila ime

Bac - grad po kome je Backa dobila ime. Tvrdavu Bac cine utvrdeni zamak i predgrade, izgradeni na meandru reke Mostonge, leve pritoke Dunava. Ovaj prostor je arheološki lokalitet sa kontinuetom života od mladeg neolita. Kralj Karlo Robrt Anžujski je 1338. godine zapoceo izgradnju današnje tvrdave.

Tvrdava je kroz dugu prošlost bila važno upravno, vojno i versko sedište, a bila je glavni oslonac srednjevekovnog grada Baca. Despot Stefan Lazarevic je ovde 1413. godine organizovao odbranu od Turaka. Plato na kome je podignut utvrdeni zamak zahvata površinu od 8.700 m2. na uglovima se nalazi pet isturenih odbrambenih kula, medusobno povezanih masovnim bedemima. Istocni deo tvrdave bio je najbolje branjen, pošto se tu nalazi branic - donžon kula i rezidencijalna palata, bunar, cisterna i magacini za hranu. Sa unutrašnje strane bedema bile su prislonjene palate i ekonomski objekti.

Od objekata posebnu pažnju zavreduje donžon kula gde je smešteno spiralno stepenište i nužnici. Izdvajaju se i kula sa gotickom kapelom na spratu i kružna kula sa balkonima na kamenim konzolama. Petrovaradinska tvrdava u Novom Sadu

Petrovaradinska tvrdava - Gibraltar na Dunavu. Leži na steni na desnoj obali Dunava, preko puta Novog Sada. Na ovom mestu je u prvoj polovini 13. veka bio podignut samostan oko kojeg je kasnije sagradeno utvrdenje. Izaslanik cara Leopolda I je 1692. položio kamen temeljac današnje tvrdave. Krajem 15. veka to utvrdenje je dogradio nadbiskup Petar Varadi, koje su Turci zaposeli 1526. godine.

Nakon što su ga krajem 17. veka osvojili Austrijanci, Petrovaradin postaje znacajno strateško mesto za ratovanje protiv Turaka. Zateceno staro utvrdenje srušeno je do temelja radi izgradnje novih artiljerisjkih utvrdenja po Vobanovom sistemu. One su gradene gotovo sto godina, prema projektima poznatih vojnih inžejera Marsiljija, Kajzerfelda i Vanberga. Radovi su bili obustavljeni u razdoblju izmedu 1717. i 1736. godine, kada je kao glavno austrijsko uporište utvrden Beograd.Posle 1740. u celosti je utvrden i petrovaradinski Donji grad. Strukturu ovog predgrada cini sklop vojno-stambenih i administrativnih zgrada, kao i dva sakralna objekta - samostani Franjevaca i Jezuita, podignutih u drugoj 18.veka. Od 1918 godine tvrdava je bila deo kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca.

Petrovaradinska tvrdava spada medu najbolja ostvarenja evropske barokne vojne arhitekture, koje su do danas ostale u celosti sacuvane.

Beogradska tvrdava - Grad od belog kamena. Slojevit i veoma složen kompleks izgradenje na bregu iznad ušca Save u Dunav. U 2. veku tu je podignut rimski kastrum, kao stalni logor IV Flavijeve legije i važno je odbrambeno uporište na granici Rimskog carstva. Nakon što su ga razorili Goti (378) i Huni (441), utvrdenje je bilo obnovljeno u 6.veku. Nepunih sto godina kasnije razorili su ga Avari i Sloveni. Prvu slovensku naseobinu vec krajem 9. veka savremenici poznaju pod imenom Beograd. U tom razdoblju za odbranu se koriste stari anticki bedemi, a tek sredinom 12. veka, pod vizantijskom vlašcu, pocinje izgradnja novog srednjovekovnog zamka. Kako bi ucvrstili granice svoje države na obalama Save i Dunava srpski vladari u 16. veku podižu utvrdeno predgrade na obali Save, povezano sa kastelom na bregu.

Pocetkom 15. veka Beograd postaje prestonica Srbije, a utvrdenje se rekonstruiše. Podignuto je novo utvrdenje Gornjeg grada sa vladarskim dvorom, opasano dvojnim bedemima. Zatim je izgraden Donji grad sa istocnim i zapadnim predgradem.

Posle turskog osvajanja (1521) pa sve do kraja 18. veka Beogradska tvrdava nije u vecoj meri obnavljana, a pretrpela je oštecenja tokom austro-turskih ratova. Tokom austrijske vladavine, od 1717-1739. godine izgradene su nova odbrambena utvrdenja po Vobanovom sistemu, a po projektima Doksata de Moreza. Sa novim modernim utvrdenjem predstavljala je jedno od najjacih odbrambenih uporišta na jugoistoku Evrope.

Ratni poraz i austrijski gubitak Beograda pratio je rušenje svih novih delova tvrdave. Turski radovi na obnovi su pokušaj da se ovo važno uporište osposobi za odbranu. Krajem 18. veka Beogradska tvrdava dobija svoj konacan izgled. Smederevska tvrdava na obali Dunava

Smederevski grad je poslednje veliko ostvarenje srpskog srednjovekovnog vojnog graditeljstva. Podignut je u 15. veku na ušcu Jazave u Dunav, kao nova prestonica srednjovekovne Srbije posle gubitka Beograda. Prvobitno je sagraden zamak sa vladarskim dvorom, zamišljen kao samostalno utvrdenje, a potom je opasan širi prostor na ušcu dve reke namenjen izgradnji gradskog naselja.

Na dunavskoj strani nalazi se glavna kula - donžon, a ostale cetiri isturene kule nalaze se na kopnenoj strani. Na jednoj od njih nalazi se ime despota Ðurda Brankovica izvedeno opekom. Niz topovskih otvora u bedemu svedoce o ranoj primeni artiljerije, kako u srpskoj tako i u evropskoj vojnoj arhitekturi. U unutrašnjosti zamka nalazile su se tri zgrade dvora prislonjene uz bedeme. Najveca gradevina bila je prislonjena uz dunavski bedem u kome su i danas ocuvane reprezentativne prozorske niše. Unutrašnji bedemi su ojacani sa 11 kula. Ispred njih se nalazio spoljni bedem sa položajima za topove i kulama, kao i široki rov ispunjen vodom.

Najvece oštecenje u svojoj istoriji tvrdava je pretrpela 1941. godine zbog eksplozije nemackog skladišta municije. Tvrdava Ram smeštena je nedaleko od Velikog Gradišta

Tvrdava u Ramu se nalazi na obali Dunava nedaleko od Velikog Gradišta. Sagradio je sultan Bajazit II 1483. da bi osnažio odbranu granice izmedu Smedereva i Golupca od ugarskih upada.Stratešku važnost utvrdenje je imalo do 1521. godine, kada su se granice turske imperije proširile na sever. Tokom 18. veka, u austro-turskim ratovima ponovo postaje strateški znacajno uporište, ali vec u prvoj polovini 19.veka život u njemu lagano zamire, kada ga Turci definitivno napuštaju.

Ram je vojnicko utvrdenje, sagradeno u vreme primene vatrenog oružja i nosi odlike artiljerisjke tvrdave. Ova tvrdava predstavlja jedno od najranijih primera artiljerijskih utvrdenja u Srbiji.

U razdoblju turske vlasti oko tvrdave se razvilo civilno naselje, o cemu danas svedoce ostaci jednog amama i karavansaraja. Fetislam (Feth-ul Islam) - Kapija islama, tvrdava u Kladovu. Zapadno od sadašnjeg naselja Kladovo nalazi se tvrdava Fetislam, koju cine dve utvrdene celine iz razlicitih epoham danas poznate kao Mali i Veliki grad. Malo utvrdenje, sa odlikama ranoartiljerijskih utvrdenja, podigli su Turci po zapovesti Sulejmana Velicanstvenog 1524. godine kao uporište u borbi sa Ugarskom i polazište za osvajanje Severina i erdeljskih gradova. Oko utvrdenja nalazi se skriveni put sa eskarpom, a sa tri strane tvrdave nalazi se vodeni rov.

Na prilazu kapijama - Varoška, Orospi i Dunavska, postojali su drveni pokretni mostovi. Za vreme u kome je gradena, tvrdava Fetislam se nije isticala jacinom fortifikacija. Tokom prve polovine 19. veka bila je uporište za ocuvanje turske prevlasti u Srbiji sve do 1867. godine.

Golubacka tvrdava je podignuta pocetkom 14. veka kao važna strateška tacka za odbranu granice na ulazu u Ðerdapsku klisuru. Prvi pisani pomen Golupca kao Ugarske tvrdave pojavljuje se 1355. godine. Visoke cetvorougaone kole i masivni bedemi sa zupcima i strelnicima ukazuju da je tvrdava prvobitno gradena za odbranu hladnim oružjem. Ima devet kula razlicitog oblika. U planu utvrdenja jasno se uocavaju dve celine - unutrašnje i spoljno utvrdenje, cije se kule i bedemi spuštaju do najviše tacke na kojoj je donžon, sve do obale Dunava. Ispred najnižeg dela utvrdenja je vodeni rov preko koga se mostom stizalo do kapije. Kapija je uništena probijanjem bedema i izgradnjom savremenog puta kroz tvrdavu.

U drugoj fazi, krajem 14. veka ili pocetkom 15. veka izgraden je priobalni deo sa monumentalnom palatom. Tokom 15. veka utvrdenje je prošireno izgradnjom spoljnih bedema sa kulama i pristaništem. Poslednju etepu predstavlja izgradnja turske topovkse kule, verovatno krajem 15. veka.

Despot Stefan Lazarevic se obavezuje da ce posle njegove smrti tvrdava biti vracena Ugarskoj, medutim 1427. godine vojvoda Jeremija tvrdavu prodaje Turcima za 12 000 dukata. Na osnovu Segedinskog mira tvrdava je 1444. predata Ðurdu Brankovicu.

Ispred tvrdave se vremenom razvilo civilno naselje o kome ima najviše podataka iz vremena kada se Golubac nalazio u turskom posedu. Pominju se tri mahale, džamija, dva mesdžida, medresa, derviška tekija i amam, ciji se ostaci i danas vide.

This post was made using the Auto Blogging Software from WebMagnates.org This line will not appear when posts are made after activating the software to full version.